2.2.Isıtıcılar (Dağıtıcı ve meme rezistansı):

Sıcak yolluk sisteminde kullanılan ısıtıcıları

a-) Spiral rezistanslar,
b-) Fişek rezistanslar ve
c-) Flexible ısıtıcılar

olarak üç grup da inceleyebiliriz.

a-) Spiral rezistanslar:

Sıcak yolluk memesinin üzerinde kullanılan (Şekil 1-16) ve plastiği ısıtmada kullanılan ısıtıcıdır. Spiral rezistanslar thermocoupleli ve thermocouplesiz olarak silindirik, kare ve dikdörtgen tel kesitlerinde ihtiyaca göre çeşitli çap, boy ve wattlar da üretilebilir. Plastik enjeksiyon kalıpların da en çok daha fazla temas yüzeyine sahip olması ve iyi bir ısı iletimi gerçekleştirebilmesi nedeniyle dikdörtgen spiral rezistanslar daha fazla tercih edilir (5).

b-) Fişek rezistanslar:

Seçilen manifold tipine göre çeşitli çap, boy ve wattlar da üretilen fişek rezistanslar sıcak yolluk dağıtıcısını ısıtmak amacı ile kullanılır (Şekil 1-22). Fişek rezistanslardan en iyi şekilde verim alabilmemiz için fişek rezistansların manifolda takılacağı yuva pisliklerden arındırılmış ve H7 toleransında işlenmiş olmalıdır (5).

c-) Flexible ısıtıcılar:

Fişek rezistanslara alternatif olarak sıcak yolluk dağıtıcılarının ısıtılmasında kullanılır. Homojen bir ısıtma yaptığından daha avantajlıdır. Montajı ve bozulma sonrası değiştirmesi fişek rezistanslara göre daha zordur. Manifold formuna göre flexible ısıtıcıları kıvırırken belirli radyüslere uyulmalıdır. Flexible ısıtıcılar keskin köşeli olarak kıvrılmamalıdır (5).

Şekil 4. Dağıtıcı ve meme ısıtıcıları

2.3.Sıcaklık kontrol cihazı:

Sıcak yolluk sistemlerinde ısı kontrolünü sağlayan kontrol sistemidir. Sıcak yolluk kontrol üniteleri mutlaka PID kontrollü, toplam rezistans wattını kaldıracak güçte ve FeCuNi termocuople uygun olmalıdır. Mümkün olduğunca ısı kontrol sisteminin hassasiyeti ±1° olmalıdır. Ayrıca sıcaklık kontrol cihazı ısıyı ağır ağır yükseltmelidir. Çünkü sıcak yolluk sistemi de kullanılan rezistanslarının içerisinde yalıtım malzemesi olarak kullanılan magnezyum oksit tozu, üzerine nem çekme özelliği taşıyan bir malzemedir. Özellikle soğuk havalarda magnezyum oksit tozunun özelliğinden dolayı rezistansların üzerinde nem tanecikleri birikir. Ani bir ısıtma durumunda bu nem tanecikleri aniden buharlaşarak rezistansların üzerine basınç uygular bu oluşan basınçta rezistansların ömrünü %50 oranında azaltır. İdeal bir ısı kontrolü sağlamak için her göze bir ısı kontrol sistemi kullanılmalıdır (Şekil 5) (5).

Şekil 5. Çeşitli ısı kontrol sistemi parçaları

2.4.Sıcak yolluk memesi:

Sıcak yolluk sisteminin en önemli elemanı olan sıcak yolluk memesi düz uçlu ve iğne uçlu olarak iki tipte bulunur (Şekil 6). Düz uçlu memelerin montajı iğne uçlu memelere göre daha kolaydır. Kolay olmasına rağmen baskı sonrası parça üzerinde itici izine benzer izler bırakır. İğne uçlu memede ise baskı sonrası parçada nokta şeklinde daha estetik bir iz kalır. Fakat tıkanması durumunda memeyi sökmek gerektiği gibi montajı daha zor ve hassasiyet gerektirir (5).

Şekil 6. Sıcak yolluk sisteminde kullanılan memelerin basit görünümleri

2.5.Thermocoupler (Sıcaklık kontrol elemanı):

Sıcak yolluk memelerinde ve manifoldlarda ısıyı ölçmek için kullanılır. Bir tanesi Demir (Fe) diğeri, Nikel Bakır (Ni-Cu) karışımından oluşan iki kablodan oluşur. Bu iki kablonun ucu termo elemanın uç noktasında birleşir. Thermocouple ısı kontrol cihazına sinyal gönderir ve cihaz bu sinyale göre manifold ve memelerin ısını gösterir. Memelerin ve manifoldların ısısını kontrol edebilmek için mutlaka thermocoupler kullanılmalıdır (Şekil 7) (5).

Şekil 7.Thermocouple örnekleri

3. SICAK YOLLUK SİSTEMİNİN İHTİYAÇLARI

Plastik enjeksiyon sistemlerinde sıcak yolluk sistemi kullanımı diğer yolluk sistemine ek olarak bir çok detay ve hassasiyet gerektirmektedir. Bunları sırası ile inceleyelim.

3.1. Saf (temiz) ham madde kullanımı:

Sıcak yolluk sistemi kullanarak tasarlanmış olan plastik hacim kalıplarında kullanılacak ham malzeme yabancı maddelerden arındırılmış, nemden uzak olmalıdır. Bu özellikler baskı kalitesini artırdığı gibi sıcak yolluk sisteminin de ömrünü artırır (6).

3.2. Hassas sıcaklık kontrolü:

Sıcak yolluk sisteminde sabit sıcaklığın sağlanması gerekmektedir. (Örneğin: PID kontrollü) İyi bir sıcaklık kontrol cihazı, yüksek reaksiyon hızına sahip, otomatik parametre düzeltme, ısıtıcının yumuşak harekete geçmesi (soft start özelliği) ve doğru yapılmış kablo bağlantı düzeneği gibi özelliklere sahip olması gerekir. Enjeksiyon sırasında yolluk girişindeki oluşabilecek, sıcaklık dalgalanmalarına izin vermemek için sıcaklık kontrol cihazlarının hızlı ve hassas bir geri besleme özelliğine sahip olması gerekir (6).

3.3. İyi bir kalıp tasarımı:

Sıcak yolluklu kalıplarda kullanılan manifold plakasının sertliği 35-42 HRc, ve yolluk giriş bölgesindeki kalıp çeliğinin kalitesi en az 1, 2344 ve 48-50 HRc olmalıdır (3).

Sıcak yolluk kullanılarak yapılan kalıp tasarımlarında soğutucu kanaların konumu sıcak yoluk sistemi göz önüne alınarak yapılmalıdır. Memelerin soğutulması üst kısımdan değil memelerin uç kısımdan yapılmalıdır (Şekil 8) (6).

Şekil 8. Memelerin soğutulması için uygun kanal konumları (6)

Ayrıca sıcak yolluk sistemleri kullanılan kalıplarda ölçü ve toleranslar, hava boşlukları, sıcak yolluk sisteminin montajında kullanılacak vida tipi, boyutu, adedi, montaj yöntemi, sıkma torkları tamamen sıcak yolluk üreticisinin tasarımına uygun ve önerdiği şekilde olmalıdır. Bu şekilde yapılmış bir tasarım kaliteyi artıracaktır (3).